Blog o historii ochrony przeciwpożarowej, sprzętu gaśniczego i działalności straży
historia ochrony przeciwpożarowej
historia straży pożarnej
dawny sprzęt techniki pożarniczej
Platforma edukacji w zakresie ochrony ruchomych zabytków techniki pożarniczej i opieki nad tymi zabytkami.
NA SKRÓTY
O PORTALU
„ Dom straży pożarnej, gdzie odbywa się rozdanie jałmużny w postaci rzeczy i amatorskie przedstawienia w wiosce aleksandrowskiej". (Opis polskiego etnografa Bronisława Piłsudskiego sporządzony w języku rosyjskim). Miasto: Aleksandrowsk Sachaliński, Sachalin. Kraj: Rosja. Domena publiczna: http://pauart.pl/app/artwork?id=BZS_RKPS_2799_k_4_c
Biblioteka Naukowa PAU i PAN w Krakowie. Numer inwentarza: BZS.RKPS.2799.k.4/c.
AKTUALNOŚCI
Centralne Muzeum Pożarnictwa w Mysłowicach, to instytucja, której misją jest gromadzić i zabezpieczać muzealia z dziedziny ochrony przeciwpożarowej, sprzętu gaśniczo-ratunkowego i historii straży pożarnych. Edukacja w zakresie dawnej techniki pożarniczej, która jest częścią industrialnego dziedzictwa kulturowego, a także narodową intencją ochrony tego dorobku jest bardzo ważna. Należy także podkreślić, że kształcenie z tej dziedziny nie ogranicza bynajmniej w żaden sposób innych podejmowanych działań w zakresie upowszechniania i popularyzowania wiedzy dotyczących różnych wydarzeń historycznych i kulturowych w ich szerszym spektrum.
Przykładem tego w 2019 roku było ukończenie budowy repliki bojowego wozu powstańczego znanego z przeszłości Górnego Śląska jako „Korfanty”. Rekonstrukcja obiektu jako tzw. przykład „żywej historii” - oparta w zasadzie na symbolicznej i artystycznej wizji wzbogaciła wizualnie trzy wystawy czasowe pt.: „Strażacka Niepodległa”, które tworzone były od roku 2018 w ramach trzyletnich obchodów 100. rocznicy odzyskania przez Polskę niepodległości, a w szczególności do merytoryki krwawiących granic z 1919 roku tj. odnoszącej się do konfliktów zbrojnych , które toczyły się pomiędzy Polakami, a Niemcami w latach 1919-1921.
Danuta Janakiewicz-Oleksy
Centralne Muzeum Pożarnictwa w Mysłowicach
Powstańcza replika z miejsca POŻ
HISTORYPOŻ & MUZEOPOŻ
HISTORYPOŻ & MUZEOPOŻ
PRZEJDŹ DO INNYCH ARTYKUŁÓW
W maju 1921 roku w wyniku zaciekłych walk o Górny Śląsk, a także na cześć polskiego narodowego przywódcy Wojciecha Korfantego stojącego na czele III powstania śląskiego, zbudowano dla obrony i rozpoznania improwizowany i opancerzony pojazd mechaniczny ważący ok. 6,5 tony. Łącznie w tym samym czasie, zbudowano 6 podobnych do siebie prototypów. Ich nadmierny ciężar często przekraczający wytrzymałość podwozia powodował liczne awarie, ale to i tak nie zmienia faktu, że stanowiły one część składową powstańczych sił pancernych.
Za pomysłodawcę ich budowy uważa się dzisiaj urodzonego w Zabrzu oficera Polskiej Marynarki Wojennej Roberta Oszeka, który wówczas był w trakcie tworzenia oddziału szturmowo –zmotoryzowanego, do którego weszło 67 marynarzy z niecierpliwością oczekujących na bunt w katowickiej hucie „Baildon”. Wspomniany zakład metalurgiczny zarządzany przez Niemców, był jednym z czołowych producentów stali na Górnym Śląsku. W II powstaniu działaczom niepodległościowym z Wełnowca - Bogucic udało się częściowo przejąć go, a 1921 roku całkowicie odbito go z rąk Niemców. Zarekwirowano wówczas m.in. samochody ciężarowe i płyty stalowe. Walcowana blacha stalowa o grubości od 5 do 10 mm okazała się idealnym materiałem służącym do opancerzenia i zabezpieczenia pojazdów kołowych.
Na miejsce budowy „Korfantego” i pozostałych wozów wybrano zabudowania zrujnowanej po Wielkiej Wojnie huty „Katarzyna” i „Odlewni Stali Woźniak – Małgorzata i synowie”. Oba kompleksy fabryczne znajdowały się w Sosnowcu – głównym ośrodku pomocy, gdzie działał tzw. Podkomisariat Naczelnej Rady Ludowej ds. Śląska i pomocy powstańcom. W odlewni Woźniaków byli pracownicy wydziału remontowego huty „Baildon” wraz z inż. Woźniakiem w ciągu zaledwie trzech dni dokonali zabudowy metalowego pancerza pojazdu „Korfanty” uzbroiwszy go w kilka karabinów maszynowych typu MG08/15. W tej samej odlewni zbudowano jeszcze wóz o nazwie „Woźniak-Walerus”.
Konstrukcje pierwszych samochodów pancernych na początku XX wieku budowane były na podwoziach samochodów ciężarowych tj. wojskowych lub cywilnych. Ponieważ jeszcze na początku XX wieku, przemysł na Górnym Śląsku był w rękach niemieckich, to całkiem prawdopodobne jest to, że powstańcy zbudowali „Korfantego” na podwoziu pierwotnej części konstrukcyjnej samochodu marki Magirus.„Korfanty” jak i inne samochodowe pancerne tego typu, miały za zadanie chronić przed pociskami karabinowymi i odłamkami. W czasie użytkowania podlegał Naczelnej Komendzie Wojsk Powstańczych. Załoga kierująca „Korfantym pełniła m.in. nocne patrole na odcinku walk, które odbywały się w rejonie Kędzierzyna w ramach tzw. Grupy Północ, jak również w starciach zbrojnych w rejonie Góry św. Anny, pod Kępną i Lichynią.Opozycyjny „Korfanty” postrzegany jest dzisiaj jako dzieło zaangażowania i manifestacji oraz obrony tych wszystkich śląskich powstańców, którzy walczyli z nadzieją o wolność, a także społeczne przywiązanie do gwary i ziemi spornego pogranicza. Lata 1919-1921 stały się bowiem dla tego obszaru ustawiczną walką o rząd dusz, o świadomość narodową i państwową Polaków – Górnoślązaków.
Literatura:
[1] Encyklopedia Powstań Śląskich, wyd. Instytutu Śląskiego w Opolu, Opole 1982.
Redakcja Historypoż poszukuje informacji na temat zakładowej straży pożarnej nieistniejącej już Elektrowni I w Jaworznie na Górnym Śląsku.
Copyright 2022. HISTORYPOŻ&MUZEOPOŻ. Wszelkie prawa zastrzeżone.