Blog o historii ochrony przeciwpożarowej, sprzętu gaśniczego i działalności straży
historia ochrony przeciwpożarowej
historia straży pożarnej
dawny sprzęt techniki pożarniczej
Platforma edukacji w zakresie ochrony ruchomych zabytków techniki pożarniczej i opieki nad tymi zabytkami.
NA SKRÓTY
O PORTALU
„ Dom straży pożarnej, gdzie odbywa się rozdanie jałmużny w postaci rzeczy i amatorskie przedstawienia w wiosce aleksandrowskiej". (Opis polskiego etnografa Bronisława Piłsudskiego sporządzony w języku rosyjskim). Miasto: Aleksandrowsk Sachaliński, Sachalin. Kraj: Rosja. Domena publiczna: http://pauart.pl/app/artwork?id=BZS_RKPS_2799_k_4_c
Biblioteka Naukowa PAU i PAN w Krakowie. Numer inwentarza: BZS.RKPS.2799.k.4/c.
AKTUALNOŚCI
Wielokrotnie na łamach Przeglądu Pożarniczego publikowałam artykuły z tematu Strażacka Niepodległa, w których podkreślałam rolę polskich strażaków w procesie kształtowania się niepodległości w Polsce okresu dwudziestolecia międzywojennego. Jeden z tych artykułów dotyczył także obaw na temat przyszłej wojny. Wspomniałam w nim o współpracy ruchu strażackiego z Ligą Obrony Powietrznej i Przeciwgazowej. W niniejszym artykule chciałabym szerzej rozwinąć to zagadnienie w kontekście wystawy sprzętu w ramach obrony chemicznej zorganizowanej właśnie we współudziale straży i działaczy LOPP.
Danuta Janakiewicz-Oleksy
Centralne Muzeum Pożarnictwa w Mysłowicach. Artykuł opublikowany został w Przeglądzie Pożarniczym nr 6/2023. Na Historypoż pełna wersja tekstu przed dokonaniem korekty.
W ramach służby społecznej
Pod tym hasłem w dniach od 20 września do 14 października 1934 r. w Katowicach w jednym z najbardziej uprzemysłowionych miast Górnego Śląska, tamtejszy Okręg Wojewódzki Ligi Obrony Powietrznej i Przeciwgazowej zorganizował 1. Ogólnopolską Wystawę Obrony Powietrznej i Przeciwgazowej. Celem jej było poinformowanie społeczeństwa o działalności O.P.L.G., o sposobach samodzielnej (indywidualnej) obrony przeciwlotniczo-gazowej i ratownictwa ogólnego, produkcji sprzętu i jego użycia, a także o stanie obronności sił wojska, policji i straży pożarnej w całym naszym kraju.
Wystawa ku obronie
HISTORYPOŻ & MUZEOPOŻ
HISTORYPOŻ & MUZEOPOŻ
PRZEJDŹ DO INNYCH ARTYKUŁÓW
Na wystawie zaprezentowano środki chemiczne, materiały wybuchowe, środki zapalające, surowce i półfabrykaty używane wówczas do produkcji gazów bojowych. Polski przemysł wystawił także m.in. odzież ochronną, aparaty tlenowe różnych systemów, urządzenia schronowe i sygnalizacyjne. Na wystawie, pawilon specjalny zajął sprzęt przeciwpożarowy. Organizatorzy promując ten dział wystawienniczy użyli sformułowania: „Ważność jego oceniamy, jeśli zdamy sobie sprawę, że każde miasto może być zaatakowane naraz we wszystkich punktach przez samoloty z bombami o wadze 1 kg wzniezającemi gwałtowny pożar. (…) W pawilonie tym mamy: węże, gaśnice, sikawki, aparaty P.G. wszelkie inne środki likwidacji pożaru oraz tzw. plam ognistych”.
Pawilon drugi
To tę przestrzeń właśnie zajęły wszystkie firmy pożarnicze, straże pożarne, urzędy administracji terenowej i stowarzyszenia, które udostępniły w tamtych dniach dla celów pokazowych sprzęt gaśniczy i inne urządzenia ochrony przeciwpożarowej. Przedstawiciele Związku Straży Pożarnych pokazali modele bomb zapalających, fosforowych, ternitowych, elektronowych i innego sprzętu burzącego stosowanego na co dzień w strażach pożarnych – zawodowych i ochotniczych. Udostępniono także wykresy budowli wzorowych osiedli i remiz. Związek Straży Pożarnych, reprezentowany był również przez Wydział Wydawniczy także wszyscy zwiedzający mogli zapoznać się z publikacjami naukowymi na temat ochrony przeciwpożarowej. Na wystawie swoje stoiska posiadały firmy pożarnicze takie jak: Składnica Straży Pożarnych z Warszawy, Fabryka Gaśnic Omega, Unia Strażacka Lwów, Firma Strażak z Warszawy, Przedsiębiorstwo Braci Deutsch z Bielska - produkujące m.in. sikawki. Zjednoczone Wytwórnie Gaśnicze Mi-ra z Warszawy posiadające w swojej sprzedaży gaśnice, aparaty do biernej obrony przeciwlotniczej i gazowej, a także pochłaniacze. Największe stoisko na tej wystawie należało do fabryki sprzętu pożarniczego Czesława Miarczyńskiego z Katowic – firmy założonej w 1926 r. Dla zainteresowanych warto wspomnieć, że właściciel tej firmy Czesław Miarczyński pod koniec lat 20. pełnił zaszczytną funkcję prezesa OSP Katowice-Bogucice.
Na wystawie z 1934 r. był także przedstawicielem wyrobów innych znanych firm pożarniczych takich jak firmy K. Ochsnera z Bielska, produkującej motopompy typu Silesia, K. Metza – firmy znanej z produkcji m.in. drabin oraz Minimax – oferującej gaśnice. Z mało znanych firm produkujących armaturę pożarniczą, głównie hydranty i zasuwy zamykające, która również posiadała swoje stoisko, to SAM S.A. Münstermann z Katowic. Motopompy typu Syrena oraz łączniki do węży strażackich zaprezentowała też firma Lilpop, Rau i Loewenstein (LRL). Członkowie OSP z Częstochowy i Kielc przyjechali do Katowic z gablotami, w których to mieściły się ich liczne strażackie pamiątki i modele. Pokazali swoje zbiory w ramach popularyzacji historii i dokonań straży ogniowych. Przed Gmachem Teatru Polskiego w Katowicach w ramach organizowanej wystawy odbyły się także liczne pokazy ćwiczebne straży pożarnych. W pokazach tych wzięła udział Zawodowa Straż Pożarna Huty Batory, która zademonstrowała środki zapalające, w tym tzw. bomby zapalające i ich skutki, używając do tego m.in. generatorów pianotwórczych i hydronetek, a także sprzęt odkażający. Przypomnijmy, że w tym czasie Zawodową Strażą Pożarną Huty Batory dowodził kapitan Wilhelm Blacha – uczestnik powstań śląskich, również obecny na wystawie. On też opracował scenariusz pokazów tej straży oraz był autorem planu obrony przeciwpożarowej Huty Batory na wypadek wojny. Warto także przy tej okazji wspomnieć, że przy pokazach pomagały dziewczęta z żeńskich drużyn samarytańsko-pożarniczych. Przydzielone były głównie do pomocy przy zaopatrzeniu w wodę i żywność podczas inscenizacji z ratownictwa medycznego i przysposobienia wojskowego na wypadek konfliktu zbrojnego.
Literatura i cytat: „I Ogólnopolska Wystawa Obrony Przeciwlotniczo-Gazowej w Katowicach” – katalog informacyjny, wyd. Śląski Okręg Wojewódzki LOPP, Katowice 1934.
Fotografie:
Pawilon Czesława Miarczyńskiego producenta sprzętu pożarniczego, Zb. NAC.
Fotografia prasowa z Ilustrowanego Kuriera Codziennego nr 268 z 27.09.1934 r. Pokaz z obrony przeciwgazowej. Moment odkażania ulicy na rynku w Katowicach podczas organizowanej wystawy.
Redakcja Historypoż poszukuje informacji na temat zakładowej straży pożarnej nieistniejącej już Elektrowni I w Jaworznie na Górnym Śląsku.
Copyright 2022. HISTORYPOŻ&MUZEOPOŻ. Wszelkie prawa zastrzeżone.